XVIII. yüzyılda gazetecilik alanındaki gelişmeler, özellikle İtalya, Fransa, İngiltere ve Almanya’da yazarların tarih, yazın, felsefe, ekonomi gibi konulara eğilmelerine yol açmıştır.
Yazınımızda makale, öteki türlerde olduğu gibi, Tanzimat döneminde gazete ve dergilerin yayımlanmaya başlamasıyla ortaya çıkmıştır. Bizde gazete, önce devletin resmi organı olarak yayımlanmaya başlamıştır. İlk resmi gazete 1831’de yayımlanan Takvim-i Vakayi, ikincisi de 1840’ta yayımlanmaya başlayan Ceride-i Hevadis’tir. Ülkemizdeki ilk özel gazeteyse, Şinasi’yle Agâh Efendi’nin birlikte 1860 yılında çıkardıkları Tercüman-ı Ahval olmuştur. Haberler yanında güncel konulu sorun ve konularla ilgili makalelerin yer aldığı bu gazete, gazeteciliğimizin gelişmesinde önemli rol oynamıştır. Gazeteye ilk makaleyi de Şinasi yazmıştır.
Şinasi daha sonra Agâh Efendi’den ayrılarak, 1862’de siyasal, toplumsal makalelerle birlikte, yazınla ilgili makalelerin de yer aldığı Tasvir-i Efkar’ı çıkartmaya başlamıştır. Şinasi, makalelerinde düşüncelerini okuyuculara kolayca aktarabilmek için döneminin diline göre, oldukça yalın bir dil kullanarak, dilde yalınlaşmaya da öncülük etmiştir.
Makale yazarlığımız, gazeteciliğimizin 1908’de ve ilerleyen yıllarda gelişmesine bağlı olarak yaygınlaşmıştır. 1908’i hemen izleyen yıllarda, Hüseyin Cahit Yalçın, Tanin’de; Ahmet Emin Yalman ve Asım Us da Vakit’te yazdıkları başmakaleleriyle ün yapmışlardır. Kurtuluş Savaşı başlarken yayına giren Akşam ve Vakit gazetelerinde çoğu savaşı destekleyen, aynı zamanda yazınsal değer taşıyan makaleler yayımlanmıştır.
Cumhuriyet döneminin ilk yıllarından günümüze, çeşitli gazetelerde yayımlanan başmakaleleriyle dikkat çeken yazarlar olarak Falih Rıfkı Atay, Hüseyin Cahit Yalçın, Ali Naci Karacan, Abdi İpekçi, Ahmet Emin Yalman adlarını sayabiliriz. Daha yakın zamanlar da ise Nadir Nadi, Oktay Ekşi, Güneri Civaoğlu adları başmakaleleriyle ilgi çeken yazarlar arasındadır.
Gazete makalelerinin yanı sıra sanat ve yazın dergileriyle, değişik bilim dallarının yayın organı olan dergilerde yayımlanan bilimsel makaleler, bu alanlardaki gelişme ve yenilikleri geniş bir kitleye yansıtması bakımından ayrı bir önem taşımaktadır.
Kaynak: http://notoku.com/anlati-turu-makale/./#ixzz1wugs3tpQ
NotOku.com’a teşekkürler.
Türkiye’de İlk Kez Matbaa’da Kitap Basıldı (1729)
Osmanlı Devletinde matbaa Avrupa’dan yaklaşık 275 yıl sonra İbrahim Müteferrika tarafından 1727 yılında kurulmuştu. Bu matbaa da basılan ilk eser ise 31 Ocak 1729’da basılan Vankulu Lügatı’dır. Bu eser Vankulu Mehmet Bin Mustafa’ya aittir. Bu kitaptan 1000 adet basılmıştır.